جهت ایجاد بیماری در یک پرنده، باید دوز عفونی یک باکتری خاص دریافت شود. منظور این است که شمار باکتری¬ها برای تثبیت بیماری درحیوان خاص مورد نیاز است. این نمایه متفاوت است و به طور اساسی بازتابی از توانایی ایمنی و مکانیسم¬های دفاعی بدن پرنده برای مقابله با تهاجم اولیه است. به عنوان مثال: غالبا دوز عفونی در گله¬های ایمنی شده کم ارزش می¬شود. باکتری می¬تواند از یک یا چند طریق وارد بدن شود. این راه¬ها عبارتند از بلع، استنشاق، مجاری تناسلی (به عنوان مثال از طریق جفت¬گیری یا تلقیح مصنوعی)، از مادر به فرزند یا از طریق نفوذ جلدی (برای مثال نیش حشرات).
باکتری¬های مسبب بیماری¬های مختلف، بخش¬های مختلف را عفونی می¬کنند که می¬تواند با نحوه ورود به بدن مرتبط می¬باشد. مثلا گونه¬های پاستورلا که باعث بیماری ذات¬الریه می¬شود، غالبا تنفسی هستند. در حالی که گونه¬های سالمونلا از طریق بلع ایجاد می¬شوند. اجازه دهید یک مثال انسانی برای تفهیم ارتباط بیماری با مکانیسم¬های دفاعی غیر ایمنی توضیح دهیم. سال¬های پیش، شیوعی از مسمومیت غذایی ناشی از سالمونلا ایجاد شده به وسیله سالمونلا ناپولی در شکلات نرم کونتینتال وجود داشت. میزان سالمونلا ناپولی در شکلات به حدی بود که هر کسی آن را می¬خورد، پیش از آن که در اثر مسمومیت غذایی ناشی از سالمونلا ناپولی از پای در آید، مطمئناً در اثر مسمومیت با شکلات می¬مرد. با این وجود، در اثر تحقیقات بیشتر یافت شد که سالمونلا ناپولی در گویچه¬های خیلی کوچک چربی به فرم کپسوله در آمده که این شکل، آن¬ها را از اسیدهای موجود در قسمت فوقانی دستگاه گوارش محافظت می¬کند. وقتی این گویچه¬ها به روده کوچک می¬رسند مورد حمله آنزیم لیپاز قرار می¬گیرند و سپس سالمونلا آزاد می¬شود و این گونه است که 100% سالمونلا از تاثیرات اسید معده که به طور طبیعی درصد زیادی از میکروارگانیسم¬های بیماری¬زا را از بین می¬برد، دور می¬مانند، وقتی که دوز عفونی اصلی را تعیین می¬کنیم، این تاثیری است که نباید از نظر دور بماند.
همه باکتری¬ها یک دمای رشد ایده آل دارند که در آن دما سریع¬ترین رشد و تکثیر را دارند. اغلب باکتری¬های بیماری¬زا (پاتوژن) در دمایی که خیلی نزدیک به دمای بدن حیوان است، رشد و نمو و تکامل می¬یابند، در نتیجه تاثیرشان جهت ایجاد بیماری بهینه می¬شود.
منبع نشریه کشت و صنعت شماره 109 مهر و آبان
